W arkuszu egzaminacyjnym znajdą się zarówno zadania zamknięte, jak i otwarte. Zadania zamknięte to takie, w których zdający wybiera odpowiedź spośród podanych. Wśród zadań zamkniętych będą m.in.: zadania wielokrotnego wyboru, zadania typu prawda-fałsz, zadania na dobieranie (w tym tworzenie modelu przyczynowo-skutkowego). GEOGRAFIA – PREZENTACJE, OPRACOWANIA POZIOM ROZSZERZONY DLA 3 i 4-LETNIEGO LO. I. GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA. 1. Obraz Ziemi; 2. Ziemia we wszechświecie; 3. Zadania z tego działu. II. Ziemia we Wszechświecie 42 1. Ziemia we Wszechświecie 42 Zadanie 1. 50. Zadanie 2. 50 2. Because listening to a podcast doesn't mean giving up something we've been doing so far. You can listen to them while you are doing what you are doing. Thanks to this, we gain extra time, which is so often lacking. 3. Because to get the most beneficial effect from learning, you should mix different styles (reading notes, solving tasks Chodzi o sprawdziany z działów: 1) OBRAZ ZIEMI 2) ZIEMIA WE WSZECHŚWIECIE 3) ATMOSFERA 2014-05-29 19:53:49 Szukam odpowiedzi do testu z geografii poziom rozszerzony oblicza geografii 1 dział obraz ziemi wersja a 2014-10-20 23:23:35 Vay Tiền Trả Góp 24 Tháng. Spis treści III etap edukacyjny 1. Mapa - umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. 2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. 3. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. 4. Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. 5. Ludność Polski. 6. Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej Polski. 7. Regiony geograficzne Polski. 8. Sąsiedzi Polski - zróżnicowanie geograficzne, przemiany. 9. Europa. Relacje przyroda - człowiek - gospodarka. 10. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek - przyroda - gospodarka. IV etap edukacyjny - zakres podstawowy 1. Współczesne problemy demograficzne i społeczne świata. 2. Zróżnicowanie gospodarcze świata. 3. Relacja człowiek-środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój. IV etap edukacyjny - zakres rozszerzony 1. Źródła informacji geograficznej. 2. Ziemia we Wszechświecie. 3. Sfery Ziemi - atmosfera. 4. Sfery Ziemi - hydrosfera. 5. Sfery Ziemi - litosfera. 6. Sfery Ziemi - pedosfera i biosfera. 7. Klasyfikacja państw świata. 8. Ludność. 9. Działalność gospodarcza na świecie. 10. Geografia Polski - środowisko przyrodnicze. 11. Geografia Polski - zagadnienia ludnościowe. 12. Geografia Polski - działalność gospodarcza. ⇑III etap edukacyjny⇑1. Mapa - umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń:1) wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu różnych informacji geograficznych na mapie; posługuje się skalą mapy do obliczenia odległości w terenie;2) odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych;3) posługuje się w terenie planem, mapą topograficzną, turystyczną, samochodową ( orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie);4) identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych;5) dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych;6) określa położenie geograficzne oraz matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na mapie;7) lokalizuje na mapach (również konturowych) kontynenty oraz najważniejsze obiekty geograficzne na świecie i w Polsce (niziny, wyżyny, góry, rzeki, jeziora, wyspy, morza, państwa itp.);8) analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych, turystycznych;9) projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych.⇑2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń:1) podaje główne cechy kształtu i wymiarów Ziemi; odczytuje współrzędne geograficzne na globusie;2) posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: ruch obrotowy Ziemi, czas słoneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; posługuje się mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na Ziemi;3) podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku;4) podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Ziemi.⇑3. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. Uczeń:1) charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat;2) charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych; oblicza amplitudę i średnią temperaturę powietrza; wykazuje na przykładach związek między wysokością Słońca a temperaturą powietrza;3) wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi;4) podaje na podstawie map tematycznych zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi oraz wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na Ziemi;5) podaje główne cechy płytowej budowy litosfery; wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi;6) posługuje się ze zrozumieniem pojęciem wietrzenia i erozji; przedstawia rzeźbotwórczą rolę wód płynących, fal morskich, wiatru, lądolodów i lodowców górskich;7) rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działania czynników rzeźbotwórczych. 4⇑4. Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. Uczeń:1) charakteryzuje, na podstawie map różnej treści, położenie własnego regionu w Polsce oraz położenie Polski na świecie i w Europie; opisuje podział administracyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice;2) opisuje najważniejsze wydarzenia (obrazy) z przeszłości geologicznej Polski: powstanie węgla kamiennego, powstawanie gór, zalewy mórz, zlodowacenia; wykazuje zależności pomiędzy współczesną rzeźbą Polski a wybranymi wydarzeniami geologicznymi;3) rozpoznaje główne rodzaje skał występujących we własnym regionie i w Polsce; wskazuje na mapie najważniejsze obszary ich występowania; podaje przykłady wykorzystania skał w różnych dziedzinach życia człowieka;4) podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi; wyjaśnia mechanizm powstawania wiatru halnego i bryzy morskiej;5) wymienia główne rodzaje zasobów naturalnych Polski i własnego regionu: lasów, wód, gleb, surowców mineralnych; korzystając z mapy, opisuje ich rozmieszczenie i określa znaczenie gospodarcze.⇑5. Ludność Polski. Uczeń:1) wyjaśnia i poprawnie stosuje podstawowe pojęcia z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, średnia długość życia;2) odczytuje z różnych źródeł informacji ( rocznika statystycznego oraz piramidy płci i wieku) dane dotyczące: liczby ludności Polski, urodzeń, zgonów, przyrostu naturalnego, struktury płci, średniej długości życia w Polsce; odczytuje wielkość i główne kierunki migracji z Polski i do Polski;3) charakteryzuje, na podstawie map gęstości zaludnienia, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Polsce i zamieszkiwanym regionie oraz wyjaśnia te różnice czynnikami przyrodniczymi, historycznymi, ekonomicznymi;4) wykazuje różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i we własnym regionie;5) podaje główne, aktualne problemy rynku pracy w Polsce i we własnym regionie;6) analizuje, porównuje, ocenia rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i zamieszkiwanym regionie; wyjaśnia przyczyny rozwoju wielkich miast w Polsce.⇑6. Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej Polski. Uczeń:1) wyróżnia główne cechy struktury użytkowania ziemi, wielkości i własności gospodarstw rolnych, zasiewów i hodowli w Polsce na podstawie analizy map, wykresów, danych liczbowych;2) podaje przyczyny zróżnicowania w rozmieszczeniu wybranych upraw (pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych) oraz chowu bydła i trzody chlewnej w Polsce;3) przedstawia, na podstawie różnych źródeł informacji, strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan środowiska przyrodniczego;4) wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w przemyśle w Polsce i we własnym regionie oraz wskazuje najlepiej rozwijające się obecnie w Polsce gałęzie produkcji przemysłowej;5) rozróżnia rodzaje usług; wyjaśnia szybki rozwój wybranych usług w Polsce i we własnym regionie;6) wykazuje na przykładach walory turystyczne Polski oraz opisuje obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości;7) opisuje na podstawie map i wyjaśnia zróżnicowanie gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce i wykazuje jej wpływ na rozwój innych dziedzin działalności gospodarczej;8) wykazuje konieczność ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce; wymienia formy jego ochrony, proponuje konkretne działania na rzecz jego ochrony we własnym regionie.⇑7. Regiony geograficzne Polski. Uczeń:1) wskazuje na mapie główne regiony geograficzne Polski;2) charakteryzuje, na podstawie map tematycznych, środowisko przyrodnicze głównych regionów geograficznych Polski, ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu (również na podstawie obserwacji terenowych);3) opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodarki regionów geograficznych Polski oraz ich związek z warunkami przyrodniczymi;4) przedstawia, np. w formie prezentacji multimedialnej, walory turystyczne wybranego regionu geograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych;5) projektuje i opisuje, na podstawie map turystycznych, tematycznych, ogólnogeo- graficznych i własnych obserwacji terenowych, podróż wzdłuż wybranej trasy we własnym regionie, uwzględniając walory przyrodnicze i kulturowe;6) przedstawia główne cechy położenia oraz środowiska przyrodniczego Morza Bałtyckiego; wykazuje znaczenie gospodarcze Morza Bałtyckiego oraz przyczyny degradacji jego wód.⇑8. Sąsiedzi Polski - zróżnicowanie geograficzne, przemiany. Uczeń:1) charakteryzuje i porównuje, na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, środowisko przyrodnicze krajów sąsiadujących z Polską; wykazuje ich zróżnicowanie społeczne i gospodarcze;2) wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec;3) przedstawia współczesne przemiany społeczne i gospodarcze Ukrainy;4) wykazuje zróżnicowanie przyrodnicze, narodowościowe, kulturowe i gospodarcze Rosji;5) przedstawia główne cechy środowiska przyrodniczego, gospodarki oraz formy współpracy z krajem będącym najbliższym sąsiadem regionu, w którym uczeń mieszka.⇑9. Europa. Relacje przyroda - człowiek - gospodarka. Uczeń:1) wykazuje się znajomością podziału politycznego Europy;2) określa położenie Europy i główne cechy środowiska przyrodniczego na podstawie mapy ogólnogeograficznej i map tematycznych;3) opisuje, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie regionalne, kulturowe, narodowościowe i etniczne współczesnej Europy oraz najważniejsze przyczyny i konsekwencje tego zróżnicowania;4) wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego;5) wykazuje, na przykładzie rolnictwa Francji lub innego kraju europejskiego, związek pomiędzy warunkami przyrodniczymi a kierunkiem i efektywnością produkcji rolnej; identyfikuje cechy rolnictwa towarowego;6) przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł informacji geograficznej, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu wybranego regionu (lub okręgu) przemysłowego w Europie Zachodniej;7) przedstawia główne cechy położenia, wielkości, układu przestrzennego oraz znaczenie Paryża lub Londynu jako światowej metropolii;8) wykazuje wpływ gór na cechy środowiska przyrodniczego oraz gospodarkę krajów alpejskich;9) wykazuje związki między rozwojem turystyki w Europie Południowej a warunkami przyrodniczymi oraz dziedzictwem kultury śródziemnomorskiej;10) prezentuje opracowaną na podstawie map, przewodników, Internetu trasę wycieczki po Europie lub jej części.⇑10. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek - przyroda - gospodarka. Uczeń:1) wykazuje, na podstawie map tematycznych, że kontynent Azji jest obszarem wielkich geograficznych kontrastów;2) przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje;3) analizuje wykresy i dane liczbowe dotyczące rozwoju ludnościowego i urbanizacji w Chinach; wyjaśnia, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie rozmieszczenia ludności na obszarze Chin; podaje kierunki rozwoju gospodarczego Chin oraz wskazuje zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej;4) wykazuje znaczenie czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii na tle niekorzystnych cech środowiska przyrodniczego;5) wykazuje związek pomiędzy rytmem upraw i „kulturą ryżu” a cechami klimatu monsunowego w Azji Południowo-Wschodniej;6) opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach; wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii;7) charakteryzuje region Bliskiego Wschodu pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej, kierunków i poziomu rozwoju gospodarczego; wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych;8) charakteryzuje na podstawie map tematycznych i wyjaśnia występowanie stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce;9) wykazuje, na przykładzie strefy Sahelu, związek pomiędzy formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi; uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody;10) określa związki pomiędzy problemami wyżywienia, występowaniem chorób ( AIDS) a poziomem życia w krajach Afryki na południe od Sahary;11) wyróżnia główne cechy i przyczyny zróżnicowania kulturowego i etnicznego Ameryki Północnej i Południowej;12) identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem; określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast w Brazylii;13) wykazuje związki między gospodarką a warunkami środowiska przyrodniczego w najważniejszych regionach gospodarczych Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej; określa rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej;14) przedstawia, na podstawie map tematycznych, główne cechy gospodarki Australii na tle warunków środowiska przyrodniczego;15) przedstawia cechy położenia i środowiska geograficznego Antarktyki i Arktyki; podaje główne cechy i przyczyny zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych.⇑IV etap edukacyjny - zakres podstawowy⇑1. Współczesne problemy demograficzne i społeczne świata. Uczeń:1) wyróżnia i charakteryzuje obszary o optymalnych i trudnych warunkach do zamieszkania w skali globalnej i regionalnej; formułuje prawidłowości rządzące rozmieszczeniem ludności na świecie;2) charakteryzuje główne procesy demograficzne (fazy przejścia demograficznego i przejścia epidemiologicznego) na przykładzie całego świata i poszczególnych kontynentów;3) klasyfikuje migracje, podaje ich przyczyny i ocenia skutki tego zjawiska; charakteryzuje współczesne kierunki emigracji Polaków i czynniki wpływające na atrakcyjność niektórych państw dla imigrantów;4) wyjaśnia zróżnicowanie procesów urbanizacji na świecie; opisuje procesy tworzenia się aglomeracji miejskich oraz ich formy;5) identyfikuje i wyjaśnia procesy wzrostu liczby ludności oraz ekspansji przestrzennej wielkich metropolii świata (np. poznaje przyczyny powstawania dzielnic nędzy, wzrostu przestępczości, degradacji środowiska przyrodniczego, problemów komunikacyjnych);6) wyjaśnia znaczenie kultury i tradycji regionalnych w procesie różnicowania się regionów pod względem rozwoju społecznego i gospodarczego (np. wyjaśnia rolę tradycji w rozwoju przedsiębiorczości w państwach Azji Południowo-Wschodniej).⇑2. Zróżnicowanie gospodarcze świata. Uczeń:1) klasyfikuje państwa na podstawie analizy wskaźników rozwoju społecznego i gospodarczego; wyróżnia regiony bogate i biedne (bogatą Północ i biedne Południe) i podaje przyczyny dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów świata;2) ocenia i projektuje różne formy pomocy państwa i organizacji pozarządowych państwom i regionom dotkniętym kryzysem (klęskami ekologicznymi, wojnami, głodem);3) opisuje główne obszary upraw i chowu zwierząt na świecie, wyjaśnia ich zróżnicowanie przestrzenne;4) wyjaśnia, z czego wynikają różnice w wielkości i strukturze spożycia żywności na świecie (uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe, społeczne i polityczne, mechanizmy wpływające na nierównomierny rozdział żywności w skali globalnej);5) opisuje zmiany w funkcji obszarów wiejskich na wybranych przykładach (np. w Unii Europejskiej, w regionach turystycznych w państwach rozwijających się); potrafi wyjaśnić szanse i zagrożenia dla środowiska przyrodniczego i mieszkańców poszczególnych regionów, wynikające z procesów przemian zachodzących na terenach wiejskich;6) charakteryzuje kierunki zmian w powierzchni lasów na świecie (w wyniku procesów wylesiania i zalesiania) i podaje przykłady gospodarowania zasobami leśnymi (pozytywne i negatywne);7) charakteryzuje cechy gospodarki morskiej i podaje przykłady wykorzystania oceanu światowego oraz zagrożeń wynikających ze zbyt intensywnej eksploatacji zasobów morskich;8) charakteryzuje i ocenia zróżnicowanie i zmiany struktury wykorzystania surowców energetycznych na świecie; dokonuje oceny zjawiska uzależnienia produkcji energii na świecie od źródeł zaopatrzenia surowców nieodnawialnych, potrafi wyjaśnić twierdzenie „ropa rządzi światem”;9) wyjaśnia, na czym polegają zmiany zachodzące na rynku pracy w skali globalnej i regionalnej, wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych;10) przedstawia cechy przemysłu wysokiej technologii i podaje przykłady jego lokalizacji na świecie; poznaje nowe funkcje ośrodków przemysłowych i nowe formy przestrzenne - technopolie, klastry i dystrykty przemysłowe;11) charakteryzuje wybrane obszary intensywnie zagospodarowywane turystycznie na świecie; wyjaśnia, dlaczego zmieniają się kierunki wyjazdów turystycznych Polaków; identyfikuje skutki rozwoju turystyki dla środowiska przyrodniczego;12) ocenia rolę nowoczesnych usług komunikacyjnych w funkcjonowaniu gospodarki i w życiu codziennym;13) wyjaśnia zmiany zachodzące w kierunkach i natężeniu ruchu osób i towarów; wskazuje przykłady lokalizacji nowoczesnych terminali i ich rolę w rozwoju regionów;14) podaje przykłady procesów globalizacji i ich wpływu na rozwój regionalny i lokalny;15) wyjaśnia współczesne zmiany na mapie politycznej świata;16) wyjaśnia na wybranych przykładach (w skali lokalnej, regionalnej i globalnej) przyczyny procesów integracyjnych i ich skutki gospodarcze, społeczne i polityczne.⇑3. Relacja człowiek-środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój. Uczeń:1) formułuje problemy wynikające z eksploatowania zasobów odnawialnych i nieodnawialnych; potrafi przewidzieć przyrodnicze i pozaprzyrodnicze przyczyny i skutki zakłóceń równowagi ekologicznej;2) charakteryzuje obszary niedoboru i nadmiaru wody na świecie i określa przyczyny tego zróżnicowania (w tym zanieczyszczenia wód); przedstawia projekty rozwiązań stosowanych w sytuacjach braku lub niedoborów wody w różnych strefach klimatycznych;3) rozróżnia przyczyny zachodzących współcześnie globalnych zmian klimatu (ocieplenia globalnego) i ocenia rozwiązania podejmowane w skali globalnej i regionalnej zapobiegające temu zjawisku;4) wykazuje na przykładach, że zbyt intensywne wykorzystanie rolnicze gleb oraz nieumiejętne zabiegi agrotechniczne powodują w wielu częściach świata degradację gleb, co w konsekwencji prowadzi do spadku produkcji żywności, a w niektórych regionach świata do głodu i ubóstwa;5) wykazuje na przykładach pozaprzyrodnicze czynniki zmieniające relacje człowiek-środowisko przyrodnicze (rozszerzanie udziału technologii energooszczędnych, zmiany modelu konsumpcji, zmiany poglądów dotyczących ochrony środowiska).⇑IV etap edukacyjny - zakres rozszerzony ⇑ 1. Źródła informacji geograficznej. 1) klasyfikacja map ze względu na różne kryteria; 2) obliczanie odległości w terenie oraz powierzchni na podstawie map wykonanych w różnych skalach; 3) odczytywanie i opis cech środowiska przyrodniczego (np. ukształtowanie i rzeźbę terenu, budowę geologiczną) i społeczno-gospodarczego (np. rozmieszczenie zasobów naturalnych, ludności, szlaki transportowe) na podstawie map: topograficznej, hipsometrycznej i tematycznej; 4) interpretacja zjawiska geograficznego przedstawianego na wykresach, w tabelach, na schematach i modelach; 5) formułowanie zależności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych i czasowych między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego oraz dokonywanie ich weryfikacji, wykorzystując mapy tematyczne; 6) przeprowadzanie badań wybranych elementów środowiska geograficznego w regionie zamieszkania według przygotowanego planu; 7) stosowanie wybranych metod kartograficznych do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego; 8) korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania i prezentacji informacji geograficznych. ⇑ 2. Ziemia we Wszechświecie. 1) wyjaśnienie cech budowy i określenie położenia różnych ciał niebieskich we Wszechświecie; 2) scharakteryzowanie ciał niebieskich tworzących Układ Słoneczny; 3) wskazanie konsekwencji ruchów Ziemi; 4) obliczanie wysokości górowania Słońca w dowolnym miejscu na Ziemi w dniach równonocy i przesileń; 5) obliczanie szerokości geograficznej dowolnego punktu na powierzchni Ziemi na podstawie wysokości górowania Słońca w dniach równonocy i przesileń; 6) opis różnic między astronomicznymi, kalendarzowymi i klimatycznymi porami roku; 7) wyjaśnienie przyczyn występowania: dni i nocy polarnych na obszarach podbiegunowych, zorzy polarnej, zaćmień Słońca i Księżyca; 8) wskazanie skutków występowania siły Coriolisa dla środowiska przyrodniczego. ⇑ 3. Sfery Ziemi - atmosfera. 1) wyjaśnienie mechanizmu cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej i wyższych szerokościach geograficznych oraz opis przebiegu procesów pogodowych (ruch mas powietrza, fronty atmosferyczne i zjawiska im towarzyszące); 2) wskazanie przyczyn nierównomiernego rozkładu temperatury powietrza i opadów; 3) wyjaśnienie na przykładach genezy wiatrów (stałych i okresowych oraz lokalnych) i wskazanie ich znaczenia dla przebiegu pogody i działalności gospodarczej (rolnictwa, komunikacji); 4) scharakteryzowanie stref klimatycznych i typów klimatu na Ziemi i uzasadnienie ich zasięgu; 5) rozpoznanie strefy klimatycznej i typu klimatu na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów; 6) przygotowanie krótkoterminowej prognozy pogody na podstawie mapy synoptycznej oraz obserwacji i pomiarów meteorologicznych; 7) wyjaśnienie na przykładach obserwowanych przyczyn i skutków globalnych zmian klimatu na Ziemi. ⇑ 4. Sfery Ziemi - hydrosfera. 1) omówienie cech cyklu hydrologicznego w różnych warunkach klimatycznych; 2) opis występowania i zasobów wód w oceanach i na lądach (jeziora, rzeki, lodowce, wody podziemne); 3) scharakteryzowanie sieci rzecznej i typów genetycznych jezior na poszczególnych kontynentach; 4) rozpoznanie i opis cech ustrojów rzecznych wybranych rzek; 5) wyjaśnienie krajobrazowych i gospodarczych funkcji rzek i jezior; 6) objaśnienie mechanizmu powstawania i układu powierzchniowych prądów morskich, falowania, pływów, upwellingu oraz ich wpływu na warunki klimatyczne i środowisko życia wybrzeży; 7) wskazanie możliwości gospodarczego wykorzystania oceanów i ocena wpływu człowieka na ekosystemy mórz i oceanów; 8) wyjaśnienie powstawania źródeł i ocena przyrodniczego i gospodarczego znaczenia wód podziemnych; 9) wyjaśnienie przyczyn różnej wysokości występowania granicy wiecznego śniegu w różnych szerokościach geograficznych; 10) wyjaśnienie procesu powstawania lodowców na przykładach z różnych kontynentów; 11) wskazanie na mapach zasięgu obszarów współcześnie zlodzonych i ocena wpływu zmian klimatycznych na zmiany zasięgu tych obszarów; 12) opis na przykładach następstw nieracjonalnej gospodarki wodnej w wybranych regionach świata i wskazanie działań wspomagających racjonalne gospodarowanie wodą. ⇑ 5. Sfery Ziemi - litosfera. 1) opis składu mineralogicznego skorupy ziemskiej, głównych grup i rodzajów skał oraz ich gospodarczego zastosowania i ocena zmian środowiska przyrodniczego związanego z eksploatacją surowców mineralnych; 2) scharakteryzowanie najważniejszych wydarzeń geologicznych i przyrodniczych w dziejach Ziemi (fałdowania, dryf kontynentów, transgresje i regresje morskie, zlodowacenia, rozwój świata organicznego); 3) plan i przeprowadzenie obserwacji odkrywki lub odsłonięcia geologicznego; 4) ocena zmian środowiska w holocenie związanego z działalnością człowieka; 5) scharakteryzowanie głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi - wulkanizm, plutonizm, ruchy skorupy ziemskiej, wstrząsy tektoniczne, ruchy górotwórcze (paleozoiczne, mezozoiczne, kenozoiczne) oraz formy powstałe w ich wyniku; 6) scharakteryzowanie zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego (np. kras, lateryzacja) oraz opis produktów i form powstałych w wyniku tych procesów; 7) opis przebiegu oraz efektów erozji i akumulacji wodnej (rzecznej, morskiej, jeziornej), lodowcowej i eolicznej; 8) wykazanie wpływu cech budowy geologicznej i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe (obrywanie, spełzywanie, osuwanie); 9) opis cech ukształtowania powierzchni Ziemi jako efekt oddziaływania procesów wewnętrznych i zewnętrznych dla wybranego regionu. ⇑ 6. Sfery Ziemi - pedosfera i biosfera. 1) scharakteryzowanie procesów glebotwórczych i omówienie cech głównych rodzajów gleb strefowych i niestrefowych oraz ocena ich przydatności rolniczej; 2) plan i przeprowadzenie obserwacji profilu glebowego w miejscu zamieszkania; 3) wyjaśnienie zróżnicowania formacji roślinnych na Ziemi i piętrowości roślinnej na Ziemi oraz przyporządkowanie typowych gatunków flory i fauny dla poszczególnych stref krajobrazowych Ziemi; 4) udowodnienie na przykładach, że naruszenie stabilności ekosystemów może powodować nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym; 5) wskazanie podejmowanych na świecie działań na rzecz ochrony i restytucji środowiska geograficznego; 6) omówienie podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju i ocena możliwości ich realizacji w skali lokalnej, regionalnej i globalnej. ⇑ 7. Klasyfikacja państw świata. 1) wyróżnienie kryteriów podziału państw według PKB na jednego mieszkańca oraz Wskaźnika Rozwoju Społecznego (HDI); 2) porównanie struktury PKB państw znajdujących się na różnych poziomach rozwoju gospodarczego; 3) odczytanie na mapach aktualnego podziału politycznego. ⇑ 8. Ludność. 1) analiza, wyjaśnienie i ocena warunków przyrodniczych dla osiedlania się ludzi (na przykładach różnych regionów świata); 2) określenie cech rozmieszczenia ludności na Ziemi, wskazanie obszarów jej koncentracji i słabego zaludnienia; 3) analiza przestrzennych różnic w wielkości wskaźników: urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego; 4) opis etapów rozwoju demograficznego ludności na przykładach z wybranych państw świata; 5) ocena konsekwencji eksplozji demograficznej lub regresu demograficznego w wy branych państwach; 6) scharakteryzowanie przyczyn i konsekwencji migracji ludności w różnych państwach; 7) przedstawienie procesów urbanizacyjnych na świecie i zróżnicowania poziomu życia ludzi w miastach różnych typów i wielkości; 8) wyjaśnienie zróżnicowania struktury zatrudnienia w wybranych państwach i jej związku z poziomem rozwoju państwa; 9) scharakteryzowanie struktury etnicznej i narodowościowej ludności świata; 10) określenie struktury funkcjonalno-przestrzennej różnych miast i ocena jej zmiany wraz z rozwojem państw; 11) scharakteryzowanie zróżnicowania religijnego ludności świata i ocena wpływu religii na postawy społeczne i gospodarkę; 12) wskazanie przyczyn i konsekwencji upowszechniania się wybranych języków na świecie. ⇑ 9. Działalność gospodarcza na świecie. 1) wyjaśnienie wpływu czynników przyrodniczych i społeczno-ekonomicznych na rozwój rolnictwa; 2) wykazanie zależności między rodzajami produkcji rolnej a warunkami naturalnymi i rozmieszczeniem ludności oraz scharakteryzowanie różnych typy\ów rolnictwa na świecie; 3) wskazanie problemów związanych z upowszechnianiem się roślin uprawnych zmodyfikowanych genetycznie i wskazanie rejonów ich upraw; 4) porównanie i uzasadnienie struktury spożycia żywności w państwach wysoko i słabo rozwiniętych; 5) uzasadnienie konieczności racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi na świecie; 6) wskazanie możliwości rozwoju wykorzystania zasobów oceanów i mórz; 7) scharakteryzowanie zmian w strukturze zużycia energii postępujących wraz z rozwojem gospodarczym państw świata i ocena skutków wynikających z rosnącego zużycia energii oraz konieczności pozyskiwania nowych źródeł energii BUDOWA ŚWIATA I POWSTANIE ŚWIATA Starożytne teorie budowy wszechświata zakładały, że Ziemia znajduje się w jego centrum, a Słońce, Księżyc, inne planety i gwiazdy krążą wokół Ziemi po kołowych orbitach – teoria ta nazywa się teorią geocentryczną. W XVI w. polski uczony Mikołaj Koperniksformułował i udowodnił teorię heliocentryczną, według której Słońce znajduje się w centrum wszechświata, a Ziemia i inne planety krążą wokół niego. Wielki wybuch Edwin Hubble to amerykański astronom, który udowodnił, że we wszechświecie istnieje wiele galaktyk skupiających wszystkie ciała niebieskie, że są w nieustannym ruchu oraz że nieustannie się od siebie oddalają. To na podstawie jego założeń powstała teoria Wielkiego Wybuchu (Big Bang Theory), który miał miejsce 13,7 miliarda lat temu – od tego momentu wszechświat zaczął ewoluować, poszerzać się. W trakcie tego procesu temperatura i gęstość materii tworzącej wszechświat zaczęły się zmniejszać, czego efektem było powstanie wielu galaktyk. Wszechświat jest zbudowany z dwóch rodzajów materii: – materii, która emituje światło (jest widoczna bezpośrednio, a galaktyki są jej skupiskami), – tzw. ciemnej materii, która światła nie emituje (jest jej więcej we wszechświecie i możemy ją obserwować dzięki ruchom gwiazd w galaktykach). Kilkaset milionów lat temu po Wielkim Wybuchu powstały pierwsze galaktyki, które zbudowane były z wodoru i helu. Wyróżniamy trzy typy galaktyk: – galaktyki eliptyczne – składają się ze starych gwiazd o barwie żółtej i czerwonej, ich masa jest mała; w przestrzeni tworzą elipsoidę, a im bliżej centrum, tym większe jest zagęszczenie gwiazd, – galaktyki spiralne – wychodzące z nich dwa spiralnie ułożone ramiona tworzą spłaszczony dysk galaktyczny; skupiają młode gwiazdy (ich światło nadaje galaktykom niebieską poświatę), – galaktyki nieregularne – nie mają żadnego symetrycznego kształtu i są niewielkich rozmiarów; stanowią około 10% galaktyk. Prawo Hubble’a – prędkość oddalania się galaktyk od siebie jest wprost proporcjonalna do odległości między nimi (im większa odległość między galaktykami, tym szybciej się od siebie oddalają). Definicje:● Jednostka astronomiczna AU (Astronomical Unit) – to średnia odległość Ziemi od Słońca i wynosi 149 597 870 km.; jednostka ta używana jest w odniesieniu do Układu Słonecznego. ● Rok świetlny – odległość przebyta przez światło w próżni w ciągu jednego roku. Jest to jednostka większa od AU (jeden rok świetlny równa się 63 239 AU). ● Parsek (pc) – największa z omawianych jednostek miary. Jeden parsek jest odległością równą 3,26 lat świetlnych i 206 265 AU. Gwiazdy są to okrągłe ciała niebieskie zbudowane z wodoru i helu. Wysoka temperatura, która utrzymuje się na ich powierzchni oraz emitowane przez nie światło są efektem zachodzących w nich reakcji termojądrowych. Krążą one wokół centrum galaktyki. Układ Słoneczny zaczął powstawać 4,6 miliarda lat temu z obłoku materii międzygwiazdowej, który składał się z helu, wodoru i niewielkiej ilości atomów pierwiastków cięższych. W jego skład wchodzi Słońce, które jest gwiazdą i stanowi 99,87% masy Układu Słonecznego. Natomiast resztę zajmują ciała niebieskie, które są związane grawitacyjnie ze Słońcem, a także materia pyłowo-gazowa, która wypełnia przestrzeń międzyplanetarną. Planeta jest to ciało niebieskie, które: – krąży wokół Słońca, – jest na tyle ciężkie, że dzięki sile grawitacji osiąga kulisty bądź prawie kulisty kształt, – oczyściło sąsiedztwo swojej orbity z innych obiektów, nie świeci swoim własnym światłem, lecz odbija światło słoneczne. Planety Układu Słonecznego dzielimy na planety, planety karłowate oraz inne mniejsze ciała Układu Słonecznego, np. planetoidy. Ze względu na budowę planety dzielimy na: 1. planety grupy ziemskiej, które w budowie przypominają Ziemię – w skład tej grupy wchodzą Merkury, Wenus, Ziemia i Mars. Są one planetami skalistymi, a ich skorupy i płaszcze składają się z minerałów, które mają wysoką temperaturę topnienia, np. z krzemianów. Nikiel i żelazo są metalami, z których są zbudowane jądra tych planet. Wenus, Ziemia i Mars mają atmosferę. 2. Planety olbrzymy są to planety znacznie większe od planet z grupy ziemskiej: Jowisz i Saturn, które składają się z wodoru i helu oraz Neptun i Uran, które składają się z zamarzniętej wody, zamarzniętego amoniaku i metanu. Planety te mają pierścienie (pierścienie Saturna jako jedyne można dostrzec z Ziemi). Księżyc to naturalny satelita, który krąży wokół Ziemi. Jest on dużo mniejszy od naszej planety, jego promień wynosi 1740 km. Pełne okrążenie Księżyca wokół Ziemi trwa 27 dni, 7 godzin i 43 minuty. Także inne planety mają swoje księżyce, najwięcej ich mają Jowisz i Saturn. Planetoida to ciało niebieskie, którego średnica nie przekracza 1000 km. Planetoidy okrążają Słońce po prawie kołowych orbitach, a obszary ich okrążeń to: – pas główny planetoidy – przebiega między orbitami Marsa i Jowisza, – pas zewnętrzny planetoid – znajduje się poza orbitą Neptuna i inaczej zwany jest pasem Kuipera. Kometa zbudowana jest z lodu wodnego i zamarzniętych gazów: tlenku węgla, amoniaku i metanu, a także z okruchów skalnych. Jądro, które jest główną częścią komety, osiąga nawet kilkanaście kilometrów wielkości. Kiedy kometa zbliża się do Słońca, woda i gazy, z których jest zbudowana, zaczynają parować i tworzą otoczkę, z której powstaje charakterystyczny dla komet warkocz. RUCH OBIEGOWY ZIEMI Ziemia, tak jak i inne ciała niebieskie, pozostaje w bezustannym ruchu. Wraz z Układem Słonecznym obiega ona Drogę Mleczną z prędkością 220 kilometrów na sekundę. My możemy zobaczyć jedynie dwa ruchy Ziemi: obrotowy i obiegowy. Jest jeszcze trzeci ruch precesyjny, czyli lekkie wahania osi ziemskiej, ale możliwe do zaobserwowania jedynie przez naukowców przy użyciu precyzyjnego sprzętu. Czas, jakiego Ziemia potrzebuje, aby okrążyć Słońce, to 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 46 sekund, czyli jeden rok. Ziemia okrąża Słońce po orbicie w kształcie elipsy, a jej ruch jest ruchem przeciwnym do wskazówek zegara. Słońce przez cały czas okrążania Ziemi nie znajduje się dokładnie pośrodku elipsy, w związku z czym odległość Ziemi od Słońca zmienia się: ● peryhelium – jest to punkt, w którym odległość Ziemi od Słońca jest najmniejsza i wynosi 147 milionów kilometrów. ● aphelium – jest to punkt, w którym odległość Ziemi od Słońca jest największa i wynosi 152 miliony kilometrów. Ekliptyka – to płaszczyzna, po której porusza się Ziemia. Kąt, pod jakim oś ziemska jest ustawiona wobec ekliptyki, wynosi 66 stopni 34 minuty, dlatego płaszczyzna równika nie pokrywa się z płaszczyzną orbity ziemskiej, ale tworzy z nią kąt 23 stopni 26 minut. Oświetlenie Ziemi Kiedy zmienia się kąt nachylenia osi ziemskiej wobec ekliptyki na Ziemi, zmienia się oświetlenie (w ciągu roku może zmieniać się kilka razy). Konsekwencją zmiany oświetlenia jest natężenie ogrzewania powierzchni Ziemi – to właśnie nazywamy porami roku. W okolicach równika jest jedna pora roku, na biegunie dwie. W strefach umiarkowanych jest sześć pór roku: przedwiośnie, wiosna, lato, jesień, przedzimie i zima. Ale powszechnie przyjęły się cztery pory roku. Wyróżniamy cztery początki kalendarzowych zmian pór roku: – równonoc wiosenna – 21 marca, Słońce góruje w zenicie na równiku. Na półkuli północnej rozpoczyna się wiosna, zaś na południowej jesień; na biegunie północnym zaczyna się dzień polarny, a na południowym – noc polarna. – przesilenie letnie – 22 czerwca, promienie słoneczne padają prostopadle do zwrotnika Raka. Na półkuli północnej dzień trwa najdłużej, a noc najkrócej w roku i zaczyna się lato, natomiast na półkuli południowej rozpoczyna się zima; – równonoc jesienna – 23 września, Słońce znowu jest w zenicie na równiku (tego dnia na całej kuli ziemskiej noc i dzień trwają po 12 godzin). Na półkuli północnej rozpoczyna się jesień, zaś na południowej wiosna. – przesilenie zimowe – 22 grudnia, Słońce jest w zenicie na zwrotniku Koziorożca, na półkuli północnej zaczyna się zima, zaś na południowej lato. Ponieważ oświetlenie na naszej planecie zmienia się w ciągu roku, możemy wyróżnić aż pięć stref oświetleniowych: – strefa międzyzwrotnikowa, – dwie strefy umiarkowane, – dwie strefy podbiegunowe. Skutki ruchu obiegowego Ziemi: 1. Zmiana kąta padania promieni słonecznych na powierzchnię Ziemi w ciągu roku – zmienia się ilość energii, jaka dociera do Ziemi. 2. Cztery astronomiczne pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę – każda z tych pór roku ma określoną długość trwania, która uwarunkowana jest eliptycznością orbity Ziemi. Wiosna i lato trwają ok. 5 dni dłużej niż jesień i zima. 3. Zmienia się miejsce wschodu i zachodu Słońca na widnokręgu – w Polsce słońce wschodzi i zachodzi bliżej północy, zimą zaś bliżej południa. Natomiast wschód Słońca następuje dokładnie o wschodzie, a zachód dokładnie o zachodzie w czasie równonocy wiosennej i jesiennej. 4. Zmiana drogi widomej wędrówki Słońca na widnokręgu – zimą i jesienią droga widomej wędrówki Słońca na widnokręgu jest znacznie krótsza niż wiosną i latem. 5. Zmienna długość trwania dnia i nocy – na równiku Słońce wschodzi i zachodzi przez cały rok o tej samej porze, dokładnie po 12 godzinach. Jednak im dalej od równika, tym letnie dni i zimowe noce są dłuższe. Możemy obserwować na niebie także dwa piękne zjawiska, zaćmienie Słońca oraz zaćmienie Księżyca. Zaćmienie Słońca występuje rzadko. Dochodzi do niego wtedy, gdy pomiędzy Ziemią a Słońcem znajdzie się Księżyc (jest to zjawisko powodowane cieniem, który na naszą planetę rzuca Księżyc). Zaćmienie Księżyca ma miejsce wtedy, gdy Ziemia przysłoni promienie słoneczne oświetlające Księżyc. RUCH OBROTOWY ZIEMI Doba gwiazdowa – to całkowita prędkość pełnego obrotu Ziemi wokół własnej osi. Wynosi ona 23 godziny, 56 minut i 4 sekundy. Jednak przyjęło się, że średnia prędkość obrotu Ziemi to doba słoneczna, która trwa 24 godziny. Prędkość kątowa – ponieważ Ziemia oraz wszystkie punkty znajdujące się na jej powierzchni w ciągu doby obracają się o 360 stopni, prędkość liczy się, dzieląc 360 stopni przez 24 godziny. Zatem Ziemia w ciągu godziny obraca się o 15 stopni. Prędkość liniowa – jest to prędkość, z jaką porusza się Ziemia i wszystkie punkty na niej razem z nią. Zależy ona od szerokości geograficznej i jest zmienna (1669 km na godzinę to największa wartość, jaką może osiągnąć; jest to możliwe dzięki temu, że na równiku obwód Ziemi jest największy i wynosi 40 075 km). Skutki ruchu obrotowego Ziemi: 1. Pozorny ruch Słońca i innych ciał niebieskich po sklepieniu niebieskim – możemy zaobserwować, jak ciała niebieskie zmieniają swoje położenie na niebie. W momencie wschodu pojawiają się na horyzoncie i unoszą się aż do momentu, w którym górują, a potem w momencie zachodu znikają za horyzontem. 2. Występowanie dnia i nocy – Ziemia cały czas obraca się, co sprawia, że promienie słoneczne w ciągu doby oświetlają różne jej powierzchnie. Tam gdzie świeci Słońce, jest dzień, a tam, gdzie nie – jest noc. 3. Spłaszczenie Ziemi przy biegunach – powstało już kilka miliardów lat temu, kiedy formowała się Ziemia. Spłaszczenie jest efektem działania siły odśrodkowej. 4. Siła Coriolisa – to siła, która oddziałuje na ciała pozostające w ruchu. (Siła Coriolisa to siła pozorna, która oddziałuje na ciała będące w ruchu, w dodatku poruszające się względem Ziemi. Ciała będące pod jej wpływem i poruszające się po półkuli północnej odchylają się w prawą stronę, natomiast te, które poruszają się po półkuli południowej, odchylają się w lewo). Czas słoneczny, inaczej czas miejscowy – jest to czas ustalany na podstawie pozornego ruchu Słońca. Ustala się go dla danej miejscowości na podstawie wysokości Słońca nad widnokręgiem. Godzinę czyli południe słoneczne określa się poprzez moment górowania Słońca nad określonym południkiem miejscowym. Jednakowy czas słoneczny występuje tylko dla miejscowości położonych na tym samym południku. Czas uniwersalny koordynowany UTC (Universal Time Clock) – jest to taka sama rachuba czasu w ciągu doby na całej kuli ziemskiej, której podstawą jest czas słoneczny na południku 0 stopni przechodzącym przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich w Londynie (w praktyce oznacza to, że godzinę w południe w Greenwich przyjmuje się za podstawę obliczania czasu na całej kuli ziemskiej). Strefy czasowe – na kuli ziemskiej są 24 strefy czasowe, w każdej z nich obowiązuje inny czas, który ustala się na podstawie czasu UTC. W strefach czasowych leżących na wschód od Greenwich dodaje się kolejne godziny, a w strefach leżących na zachód odejmuje się kolejne godziny. Jest to efektem tego, że Słońce w swoim ruchu pozornym porusza się ze wschodu na zachód. Oznacza to, że wcześniej góruje nad miejscowościami położonymi na wschodzie, a później nad położonymi na zachodzie. Polska leży w strefie czasu środkowoeuropejskiego i do czasu UTC dodajemy urzędowy – to innymi słowy czas letni i czas zimowy. Czasy te różni jedna godzina. Kiedy przechodzimy na czas letni, zegarki przestawiamy godzinę do przodu, a kiedy na zimowy – godzinę do tyłu. Czas ten wprowadzany jest dla niektórych regionów i państw, aby mogły znajdować się w tej samej strefie czasowej. Tak jest w strefie środkowoeuropejskiej, w której znajduje się granica zmiany daty – tę granicę wyznacza południk 180 stopni; różnica czasu po obu jego stronach wynosi 24 godziny (kiedy przekroczymy tę granicę samolotem lub statkiem z półkuli wschodniej na zachodnią, tracimy jeden dzień, np. z niedzieli robi się poniedziałek, a kiedy z półkuli zachodniej podróżujemy na półkulę wschodnią, zyskujemy jeden dzień, np. z poniedziałku robi się niedziela, a po niedzieli znowu poniedziałek. Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych. Szkoła ponadgimnazjalna geografia zakres rozszerzony klasa 3 LO, 4 Technikum Zebrała: Anna Kodyniak Źródła CKE oraz —————————————————————————————————————————————– Temat: Zadania powtórkowe dla maturzystów z GEOGRAFII Drogi Maturzysto, Maturzystko, już niewiele czasu zostało do egzaminu dojrzałości. Dlatego też, warto sprawdzić swoje możliwości 🙂 W poniższym pliku znajdziecie zadania maturalne zebrane z różnych arkuszy od 2015 roku. Numeracja zadań pokrywa się z numeracją w arkuszu. Na czerwono podano arkusz z którego pochodzi zadanie. Ułatwi to Wam sprawdzenie poprawnej odpowiedzi. Wszystkie arkusze znajdziecie na stronie w folderze GEOGRAFIA, zaś do zbioru zadań CKE 2015 na stronie CKE (Matura w nowej formule – materiały dodatkowe – materiały dla uczniów i nauczycieli – zbiory zadań). [pdf-embedder url=” title=”02. Zadania we Wszechświecie”] 02. Zadania we Wszechświecie Powodzenia 🙂 Read more articles Korelacja i kompetencje zapisane w celach projektuPrzyrodaInformatykaPlastyka1234Szczegółowe cele projektu § Budowa Układu Słonecznego § Rozróżnia ciała niebieskie § Interpretuje mapy nieba, rysunki schematyczne, poglądowe § Zna sylwetki ludzi, którzy najbardziej przyczynili się do poznania kosmosu § Rozumie związki zależności między ruchem a oświetleniem Ziemi § Rozumie, że działalność człowieka ma wpływ na zmiany zachodzące we wszechświecie. § Poszukuje w Internecie wiadomości dotyczących nowości astronomicznych § Korzysta z dostępnych programów związanych z astronomią § Przygotowanie materiałów na zajęcia z wykorzystaniem techniki komputerowej § Wykonanie plakatu na wybrany temat związany z poruszanym materiale, odpowiednio dobraną techniką § Wykonanie gazetki tematycznej Kompetencje zapisane w celach projektu § Rozwiązywanie problemów § Korzystanie z różnych źródeł informacji § Praca w zespołach § Umiejętność słuchania i korzystania z poglądów innych ludzi § Zajmowanie stanowiska w dyskusji § Samodzielne poszukiwanie § Rozwijanie wyobraźni przestrzennej § Nabywanie umiejętności notowania, rysowania, szkicowania § Zgodna współpraca w grupieTreści i kompetencje zapisane w podstawach programowych § Łączenie różnych elementów wiedzy § Obrona własnego stanowiska § Prezentowanie własnych zainteresowań, uzdolnień i poglądów na forum publicznym § Ocenianie własnej postawy i wyników pracy § Rozwiązywanie problemów w sposób twórczy § Efektywne posługiwanie się technologią informatyczną § Wykorzystywanie doświadczeń w praktyceOpracowała:Edyta SzyszkoMarzena Szczerbińska Łatwo i szybko wyszukaj materiały do zajęć Dział II. Ziemia we wszechświecie Materiały dla nauczyciela (7) Prowadzenie lekcji Do wysłania uczniom Sprawdzanie wiedzy Materiały prezentacyjne Filtry Do wysłania \ Część 1 \ II. Ziemia we wszechświecie \ Część 1 \ II. Ziemia we wszechświecie \ Część 1 \ II. Ziemia we wszechświecie \ 2. Ruch obiegowy Ziemi Karty pracy do scenariuszy lekcji \ Część 1 \ II. Ziemia we wszechświecie \ 2. Ruch obiegowy Ziemi \ Część 1 \ II. Ziemia we wszechświecie \ 2. Ruch obiegowy Ziemi Pobierz wszystkie Z bieżącej strony

zadania maturalne ziemia we wszechświecie